تحصیل دکترا در کانادا سال 2022
بدون شک یکی از بهترین فرصت‌های تحصیلی برای دانشجویانی که به‌دنبال پیشرفت هستن در کشور کانادا رقم می‌خوره. دانشجویان بین‌الملل با تحصیل دکترا در کانادا می‌تونن از بهترین امکانات روز دنیا استفاده کنن و از دانش برجسته‌ترین اساتید کمک بگیرن.
همون‌طور که می‌دونین تعداد زیادی از دانشجویان بین‌الملل کشور کانادا و برای تحصیل انتخاب می‌کنن. البته این انتخاب بدون علت نیست، چرا که با یک بررسی ساده میشه متوجه سطح بالای دانشگاه و استاندارهای بالای زندگی در این کشور شد.
از طرفی بعد از اتمام تحصیل در مقطع دکتری در این کشور، فرصت‌های تحقیقاتی بی‌شماری وجود داره و این برای دانشجویان دکترا یک مزیت عالی به‌حساب میاد. ما تو این مطلب قصد داریم به تمام سوالات موجود در ذهن شما از بابت تحصیل دکترا در کانادا پاسخ بدیم، بنابراین بهتون پیشنهاد می‌کنم تا آخر همراهمون باشید.
دلایل انتخاب کانادا برای تحصیل در مقطع دکترا
کشور کانادا یکی از گزینه‌های محبوب برای تحصیل دانشجویان خارجی در مقاطع مختلف تحصیلی است. تعداد دانشجویان خارجی که این کشور را برای تحصیل انتخاب می‌کنن، اخیرا 30 درصد افزایش پیدا کرده. وقتی دانشجویان به چشم‌انداز تحصیلی و کاری خود در آینده نگاه می‌کنن، از هر جهت کشور کانادا برتر است، پس چرا باید این فرصت عالی و از دست بدن. احتمالا الان براتون این سوال پیش میاد که به چه دلایلی کشور کانادا یک انتخاب عالی برای تحصیل در مقطع دکترا است که در این بخش به این سوال پاسخ میدیم.
- دانشگاه‌های برتر در جهان: درسته که قدمت قدیمی‌ترین دانشگاه‌های کانادا به قرن 17 برمی‌گرده، اما برنامه‌های تحقیقاتی این کشور همچنان بالاترین جایگاه‌ها را به‌خودش اختصاص میده.
- هزینه به‌صرفه: تحصیل دکترا در کانادا در مقایسه با کشورهای انگلیسی زبان مانند استرالیا و آمریکا ارزان‌تر است.
- چشم‌انداز عالی بعد از تحصیل: بعد از اتمام تحصیل در مقطع دکتری در کانادا می‌تونین تا سه سال تو این کشور کار کنین و در نهایت اقامت دائم بگیرین.
- بورسیه و فاندهای تحصیلی: کشور کانادا برای دانشجویان مقطع دکتری، کمک هزینه‌های تحصیلی زیادی در نظر می‌گیره.
ساختار آموزشی مقطع دکترا در کانادا
مثل خیلی از کشورهای دیگه، دکترا در کانادا آخرین مدرک تحصیلی است و دانشجویان بعد از گذراندن دوره لیسانس و فوق لیسانس می‌تونن برای تحصیل در این مقطع اقدام کنن. طول دوره دکتری در کانادا حداقل سه ساله، اما برخی از دانشجویان به تناسب رشته تحصیلی ممکنه شش سال و صرف تحصیل در این رشته کنن. از طرفی سال تحصیلی در کانادا معمولا از سپتامبر تا آپریل، اما تاریخ دقیق شروع ترم تحصیلی بین شهر و دانشگاه‌های مختلف، متفاوته.
روند تحصیل دکترا در کانادا
ساختار آموزشی دوره دکتری در کانادا خیلی شبیه به کشور انگلستانه، در صورتی که بیشتر دانشجویان فکر می‌کنن، بیشتر به کشور همسایه یعنی آمریکا شباهت داره. روند دوره دکترا در کانادا بیشتر روی تحقیق تمرکز داره. از طرفی بعضی از دانشگاه‌ها برای رشته‌های خاص در مقطع دکترا برای دانشجویان کارآموزی و کارورزی نیز در نظر می‌گیرن. همچنین بعضی از دانشگاه‌های کانادا از دانشجویان می‌خواهند که در پایان سال اول یا دوم در آزمون جامع شرکت کنن و بعد از قبولی تو اون آزمون می‌تونن به ترم بعدی برن.
تحقیق و نظارت در مقطع دکتری
در کشور کانادا حداقل یک استاد راهنما بر کار دانشجو دکترا نظارت داره. استاد راهنما کاملا در حیطه تحقیق شما تخصص داره، اگر چه موضوعاتی که به دانشجویان دکترا میدن کاملا جدیده و آن استاد به شخصه تحقیق قبلی روی آن موضوع نداشته.
معیار اصلی برای اخذ مدرک دکتری در نهایت ارائه یک پایان نامه عالی مثل کشورهای دیگر است. تحقیق شما باید کاملا دقیق باشه به‌طوری که به ارتقای سطح علم و دانش کمک قابل توجهی کنه.
| طول دوره تحصیلی | 3-6 سال |
| دانشگاه‌های تحیقاتی | تقریبا 100 دانشگاه |
| سال تحصیلی | سپتامبر تا آپریل |
| هزینه تحصیل | 4000 تا 19000 دلار کانادا در سال |
| اجازه کار در حین تحصیل | 20 ساعت در هفته |
| بورسیه تحصیلی | تا حداکثر 40000 دلار کانادا در سال |
| طول دوره مجوز کار فارغ‌التحصیلی | حداقل 3 سال |
برنامه دکتری تخصصی کوتوتل
یکی دیگه از برنامه‌های آموزشی دکترا در کانادا به دوره کوتوتل (Cotutelle) معروفه، در واقع این واژه از زبان فرانسه گرفته شده و به معنی آموزگار مشترک هست. در این دوره، دانشجو پایان‌نامه با دو تا استاد راهنما از دو دانشگاه برمی‌داره و در نهایت دو دانش‌نامه دریافت میکنه.
برترین دانشگاه‌های کانادا در مقطع دکتری
به‌طور معمول استان‌های مختلف کشور کانادا رویکرد یکسانی را برای پذیرش و آموزش دانشجویان بین‌الملل در مقطع دکترا در نظر دارن. البته به‌دلیل سیاست‌های کاری مختلف هر دانشگاه امکان تفاوت در هزینه دانشگاه، زبان تحصیل و غیره وجود داره.
برای مثال در بعضی از استان‌های کانادا زبان تدریس فرانسوی است، از این رو متقاضیان پذیرش تحصیلی باید مدرک زبان فرانسه ارائه بدن و به این زبان تسلط داشته باشن. برای آشنایی با بهترین دانشگاه‌های کانادا سال 2022 به جدول زیر توجه کنین.
| نام دانشگاه | رنکینگ جهانی |
| دانشگاه تورنتو | 18 |
| دانشگاه بریتیش کلمبیا | 37 |
| دانشگاه مک‌گیل | 44 |
| دانشگاه مک‌مستر | 80 |
| دانشگاه مونترال | 88 |
| دانشگاه آلبرتا | 125 |
| دانشگاه اوتاوا | 162 |
| دانشگاه کلگری | 201-250 |
| دانشگاه واترلو | 201-250 |
| دانشگاه وسترن | 201-250 |
| دانشگاه سایمون فریزر | 201-250 |
| دانشگاه دالهاوزی | 251-300 |
| دانشگاه لاوال | 251-300 |
| دانشگاه کویینز | 251-300 |
| دانشگاه مانیتوبا | 301-350 |
شرایط و مدارک مورد نیاز برای اپلای در مقطع دکترا
همیشه یکی از سوال‌های دانشجویان برای مهاجرت تحصیلی به شرایط و مدارک برمی‌گردد، این که دانشجو باید چه مدارکی را برای تحصیل در دانشگاه‌های کانادا در مقطع دکترا آماده کند به شرح زیر است:
- ریزنمرات رسمی مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد
- انگیزه‌نامه (SOP)
- Personal Statement
- کاورلتر (Cover Letter)
- توصیه‌نامه (Recommendation letter)
- رزومه
- نمره آزمون آیلتس/ تافل
- نتیجه آزمون GRE یا GMAT
- ریسرچ پروپوزال
در ادامه جزئی‌تر شرایط و مدارک لازم برای اخذ پذیرش تحصیلی برای دانشجویان مقطع دکترا را بررسی می‌کنیم.
شرایط اخذ پذیرش تحصیلی در مقطع دکترا
یکی از گزینه‌های حداقلی در شرایط دانشجویان برای اخد پذیرش، مدرک کارشناسی ارشد در موضوع مرتبط با درخواسته. در کانادا برخلاف انگلستان و آمریکا امکان پذیرش مستقیم از کارشناسی به دکترا بسیار کم اتقاق می‌افته.
البته شاید بعضی از دانشگاه‌های کانادا این کار و انجام بدن، اما از اون طرف طول دوره دکتری برای یادگیری آموزش‌های لازم دوره ارشد، بیشتر از سه سال میشه.
از طرفی دقت داشته باشین که پذیرش در دوره دکتری در کانادا بسیار رقابتیه و هر سال تعداد افرادی که اپلای می‌کنن در مقایسه با تعداد پذیرش بسیار بیشتره، بنابراین خیلی مهمه که رزومه قوی داشته باشین.
معدل یا GPA
به‌طور معمول دانشجویان متقاضی تحصیل دکترا در کانادا باید در کنار مدارک تحصیلی، نمره GPA و برای دانشگاه بفرستن. سیستم نمره‌دهی GPA بیشتر در آمریکا و کانادا معموله. دانشگاه‌های کانادا به‌طور معمول به دانشجویان با معدل 3.0 یا بالاتر پذیرش میدن. دانشگاه‌های ایران این سبک از نمره‌دهی را ندارن، اما برنامه‌های مختلفی وجود داره که می‌تونه معدل ایران را طبق مدل GPA حساب کنه.
برای توضیح بیشتر در خصوص سیستم نمره‌دهی GPA می‌تونیم به این موضوع اشاره کنیم که در این سیستم نمره به‌جای 20 از 4 حساب میشه. حالا تو جدول زیر می‌تونین نمره‌هاتونو طبق سیستم GPA حساب کنین.
|
نمره از 20 |
نمره از 4 |
| از 10 تا 11.99 | 1 |
| از 12 تا 13.99 | 2 |
| از 14 تا 15.99 | 3 |
| از 16 تا 20 |
4 |
حالا که همه نمره‌هاتونو با این سیستم حساب کردین، باید ضریب/واحد هر درس و در نظر بگیرین و بعد از اون معدل و حساب کنین. یک نکته مثبت سیستم GPA اینه که دیگه نمره‌های دروس افتاده در اون لحاظ نمیشه و فقط لازمه نمره اون درس و بعد از این‌که نمره قبولی و گرفتین حساب کنین.
آزمون GRE و GMAT
معمولا برای دانشگاه‌های کانادا، آمریکا و بعضی از کشورهای اروپایی قبولی در آزمون GRE معیار پذیرش در مقطع تحصیلات تکمیلی به‌شمار میره. ریپورت آزمون GRE بیشتر برای افرادی لازمه که قراره برای دانشگاه‌های آمریکا اقدام کنن، اما برای رزومه عالی برای اپلای دانشگاه‌های کانادا اگه بتونین تو بخش کوانت این آزمون نمره بالایی کسب کنین یک امتیاز مثبت برای بعضی از رشته‌ها به‌حساب میاد. نمره آزمون GMAT بیشتر برای متقاضیان تحصیل در رشته‌های مدیریت و کسب‌وکار لازمه.
نمره زبان
مدرک زبان به استانی که در کانادا برای تحصیل انتخاب می‌کنین بستگی داره، چرا که تحصیل دکترا در کانادا به دو زبان انگلیسی و فرانسوی وجود داره. البته زبان انگلیسی رایج‌تره، اما برای مثال تدریس در دانشگاه‌های شهر کبک به زبان فرانسوی انجام میشه.
به‌طور کلی باید ببینین دانشگاه از شما چه مدرک زبانی می‌خواد و متناسب با خواسته دانشگاه عمل کنین. در واقع برای دانشگاه‌هایی که مدرک زبان انگلیسی لازمه، باید در یکی از آزمون‌های معتبر آیلتس یا تافل نمره قبولی مدنظر دانشگاه و ارائه بدین.
هزینه‌های کلی تحصیل دکتری در کانادا
برای یک دانشجوی خارجی در وهله اول مهم‌ترین مساله مبحث هزینه‌ها است، به‌طوری که هزینه نقش کلیدی و در انتخاب مقصد تحصیلی بازی میکنه. هزینه کلی برای دانشجویان بین‌الملل تنها شامل شهریه و هزینه‌های زندگی نیست، بلکه هزینه‌های قبل از ورود به خاک کانادا را نیز باید در نظر گرفت. از این رو در ادامه به بیان هزینه‌های کلی تحصیل دکترا در کانادا می‌پردازیم.
هزینه‌های قبل از ورود به کانادا
وقتی دانشجو خارجی برای تحصیل در مقطع دکترا در کانادا برنامه‌ریزی میکنه باید هزینه اپلیکیشن فی، ثبت‌نام در آزمون آیلتس یا تافل، هزینه ویزا (ثبت درخواست و بیومتریک)، بلیط هواپیما و بیمه درمانی و در نظر بگیره.
شهریه دانشگاه‌های کانادا در مقطع دکترا
یکی از اصلی‌ترین هزینه‌های مربوط به تحصیل دکترا در کشور کانادا به شهریه دانشگاه مربوط میشه که در هر شهری متفاوته و باید از طریق سایت اصلی دانشگاه برای دسترسی به اطلاعات دقیق کمک گرفت.
برای مثال دانشگاه تورنتو برای بسیاری از دوره‌های دکتری، شهریه یکسانی برای دانشجویان خارجی و بومی در نظر می‌گیره، از این رو ادامه تحصیل در مقطع دکترا در کانادا در تورنتو بسیار مقرون‌به‌صرفه است.
هزینه زندگی دانشجویی در کانادا
هزینه زندگی در کانادا تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار داره، برای مثال از عواملی که هزینه‌های زندگی و در کانادا تعیین می‌کنن میشه به استان محل اقامت، نوع سبک زندگی و مواردی از این قبیل اشاره کرد. در ادامه در جدولی هزینه‌های زندگی در کانادا را در بخش‌های مختلف بیان کردیم.
| نوع هزینه | هزینه تقریبی به دلار کانادا در سال |
| لوازم آموزشی | 1960-2631 |
| غذا و نوشیدنی | 3267-4574 |
| حمل‌ونقل، اینترنت و تلفن همراه | 6534-9800 |
| پوشاک و تفریح | 1306-1045 |
البته دقت داشته باشین این هزینه‌ها کاملا تقریبیه و سبک زندگی افراد با هم خیلی تفاوت داره، بنابراین ممکنه هزینه زندگی یک فرد در این موارد خیلی بیشتر یا کمتر باشه.
به‌طور کلی، دولت کانادا برآورد کرده دانشجویان بین‌المللی که قصد دارن مقطع تحصیلات تکمیلی و در دانشگاه‌های این کشور بگذرونن، حداقل باید 10000 دلار کانادا و برای یک سال در نظر بگیرن.
بورسیه و فاند تحصیلی در مقطع دکترا در کانادا
بدون شک همه دانشجویان در هر مقطع تحصیلی وقتی تصمیم به مهاجرت می‌گیرن به‌دنبال راهی برای دریافت بورسیه هستن تا بتونن تا حد امکان هزینه‌های زندگی و تحصیل با اون مبلغ پوشش بدن. بعضی از بورسیه‌های محبوب و رایج برای دانشجویان دکترا در کانادا به شرح زیر است:
| بورسیه | مبلغ به دلار کانادا | واجد شرایط |
| بورسیه Trillium انتاریو | 40000 دلار در سال (قابل تمدید) | شایستگی تحصیلی/ اقدام برای تحصیل دکترا در دانشگاه‌های شریک |
| بورسیه Graduate انتاریو | 15000 دلار | دوره دکترا در دانشگاه انتاریو |
| بورسیه تحصیلی Robert Hartog | 5000 دلار (قابل تمدید) | دانشجویان دکترا دانشگاه واترلو |
| بورسیه UAlberta Izaak Walton Killam Memorial | 45000 دلار (برای دو سال) | ثبت‌نام در برنامه تحقیقاتی UAlberta |
| بورسیه تحصیلات تکمیلی دانشگاه مانیتوبا | 18000 دلار در سال | دوره دکتری در دانشگاه مانیتوبا |
دقت داشته باشید بورسیه‌های تحصیلی بیشتری وجود داره که شما می‌توانید از طریق مکاتبه با اساتید و دانشگاه‌ها در مورد اون‌ها اطلاعات بیشتری به‌دست بیارین.
مثالی از بورسیه تحصیلی کانادا در مقطع دکترا
برای مثال دانشگاه مک مستر به دانشجویان مقطع دکترا در رشته‌های فنی و مهندسی بورسیه فول فاند میده، البته برای اخذ اون باید شایستگی تحصیلی خودتون و اثبات کنین.
بورسیه دانشگاه مک مستر شامل سه بخش RA (Research Assistant)، Graduated Scholarship و TA (Teacher Assistant) است. دانشگاه مک مستر برای بخش RA بورسیه 17500 دلار کانادا در هر سال تحصیلی به دانشجو میده. این دانشگاه بورسیه Graduated و بیشتر برای جذب دانشجویان و تامین هزینه‌های زندگی در نظر می‌گیره و مبلغ اون 2500 دلار کانادا است. برای بخش دیگر، TA یا همان دستیار استاد دانشجو موظفه که 133 ساعت برای استاد کار کنه و برای هر ساعت مبلغی بین 20 تا 40 دلار دریافت میکنه.
هر دانشگاه از سیستم متفاوتی برای واریز مبلغ بورسیه استفاده میکنه، برای مثال بعضی از دانشگاه‌ها هر دو هفته و بعضی دیگر اول هر ترم مبلغ مورد نظر را به حساب دانشجو واریز می‌کنن.
همون‌طور که می‌دونین اگه بتونین بورسیه تحصیلی دریافت کنین، بخش زیادی از دغدغه مهاجرت تحصیلی به کانادا و حل کردین، اما برای دریافت بورسیه تحصیلی لازمه که با سیستم کاری دانشگاه‌ها و شرایط لازم برای اخذ هر کدوم آشنایی داشته باشین. در نتیجه می‌تونین از تیم مشاوره کاکتوس کمک بگیرین و بهترین پیشنهاد و برای اخذ بورسیه تحصیلی متناسب با شرایط تحصیلیتون از طرف کارشناسان خبره این تیم دریافت کنین.
شرایط کاری حین تحصیل دکترا در کانادا
در کنار دریافت بورسیه می‌تونین با راه‌های دیگه‌ای هزینه تحصیل و زندگی در کشور کانادا و تامین کنین. برای کار حین تحصیل به مجوز خاصی نیاز ندارین و می‌تونین به دو صورت on campus و off campus کار کنین که در ادامه در خصوص هر کدوم توضیحاتی ارائه میدیم.
- on campus: شما می‌توانید در دوره دکتری بدون محدودیت زمانی در حیطه مربوط به دانشگاه کار کنین، برای مثال کار در کتابخانه، اتحادیه‌های دانشجویی و مواردی از این قبیل شامل این دسته میشه. فقط دقت داشته باشین رقابت برای دریافت این موقعیت‌ها بالا است.
- off campus: کار‌های خارج از دانشگاه در این دسته قرار می‌گیره و محدودیت زمانی داره، به‌طوری که دانشجویان حین تحصیل دکترا در کانادا در طول ترم تحصیلی می‌تونن تا 20 ساعت در هفته کار کنن.
راه دیگه‌ای که دانشجویان دکترا می‌تونن برای تامین هزینه‌های تحصیل در نظر بگیرن دستیار استاد شدنه که به TA (Teaching/Research Assistantship) معروفه. برای ارسال درخواست باید از طریق سایت دانشگاه اقدام کنین و مبلغی که هر دانشگاه برای دانشجو در نظر می‌گیره با دانشگاه دیگه فرق داره.
موقعیت‌های کاری بعد از اتمام تحصیل دکتری در کانادا
بعد از تمام شدن دوره تحصیل دکترا در کانادا می‌تونین برای زمینه زیادی از مشاغل و دوره‌های تحقیقاتی ارسال درخواست کنین. در واقع سیستم کانادا طوری طراحی شده که تا حد امکان یک شرایط عالی برای بعد از تحصیل دانشجو رقم بزنه.
مجوز کار بعد از فارغ التحصیلی کانادا (PGWP) به دانشجو اجازه میده تا حداکثر بعد سه سال بعد از دوره دکترا در کانادا کار کنه. برای دریافت این مجوز باید تحصیل تمام وقت داشته باشید و مدرک تحصیلی و با موفقیت دریافت کنین. بعد از اخذ این مجوز می‌تونین برای اقامت دائم و در نهایت شهروندی کانادا نیز درخواست ارسال کنین.
هزینه دریافت این مجوز تقریبا 255 دلار کانادا است و تقریبا 145 روز زمان می‌بره که نتیجه اون به دستتون برسه. برای دریافت اطلاعات بیشتر می‌تونین از طریق وب سایت دولت کانادا اقدام کنین.
شغل‌ها یا دوره‌های تحقیقاتی که بعد از تحصیل دکترا در کانادا انتخاب می‌کنین طیف زیادی داره و حقوق ارائه شده نیز با به انتخاب شما بستگی داره. اما می‌تونین تو جدول زیر ببینین که دانشگاه‌های برتر کانادا چه میزان حقوقی و برای دانشجویان دکترا در نظر می‌گیرن.
| دانشگاه | حقوق به دلار کانادا برای یک سال |
| دانشگاه UBC | 150000 |
| دانشگاه مک‌گیل | 150000 |
| دانشگاه تورنتو | 130000 |
| دانشگاه واترلو | 247000 |
| دانشگاه کارلتون | 95000 |
همچنین بعضی از رشته‌های تحقیقاتی محبوب و حقوق مربوط به هر یک را برای دانشجویان فارغ‌التحصیل دوره دکترا در کانادا آورده‌ایم:
| شغل | حقوق به دلار کانادا |
| محقق (Research Scientist) | 69000 |
| دانشیار پژوهشی فوق دکترا | 53000 |
| مهندس محقق | 63000 |
| دانشمند | 99000 |
| مدیر تحقیق و توسعه | 135000 |
| فیزیکدان | 79000 |
سخن نهایی
در این مطلب سعی کردیم از جنبه‌های مختلف تحصیل دکترا در کانادا و مورد بررسی قرار بدیم و در مطالب بعدی در خصوص روند اپلای دکترا در کانادا و دریافت ویزا بیشتر صحبت می‌کنیم. بدون تردید با کسب فرصت تحصیلی از دانشگاه‌های کانادا می‌تونین آینده متفاوتی و برای خودتون رقم بزنین و از نظر پیدا کردن شغل و رسیدن به درآمد عالی در آینده نگران نباشین.
بنابراین بهتون توصیه می‌کنیم برای تحصیل دکترا در این کشور برنامه‌ریزی کنین و با خوندن زبان و قبولی در آزمون آیلتس یا تافل بخشی اصلی از پروسه مهاجرت و طی کنین.
در نهایت روند مهاجرت قطعا در کنار پیچیدگی‌های زیاد، شیرینی‌های خاص خودشو داره و تیم کاکتوس در کنار شما است تا بهتون کمک کنه برای اخذ پذیرش و ویزای تحصیلی کشور کانادا اقدام کنین. اگر هر سوالی در خصوص مهاجرت تحصیلی دارین، تنها کافیه از طریق راه‌های ارتباطی با مشاوران این تیم در تماس باشین.
