کشور آلمان یکی از مقاصد تحصیلی محبوب برای دانشجویان بین‌الملل به‌شمار میره و دانشجویان زیادی به‌دنبال کسب فرصت تحصیل دکترا در آلمان هستن تا بتونن از نظر آکادمیک در دنیا حرفی برای گفتن داشته باشن.
در کشور آلمان میتونین مطابق با اولویت‌هایی که همیشه در ذهنتون داشتین، برای دوره‌ها درخواست ثبت کنین و با کسب فرصت تحصیلی در دوره مدنظر به نقاط ضعف و قوت خود پی ببرین. در نهایت با مدرک تحصیلی که از دانشگاه‌های آلمان کسب می‌کنین، میتونین به فرصت‌های عالی در بازار کار دسترسی پیدا کنین و در سطح جهانی حرفی برای گفتن داشته باشین.
اما قبل از اپلای تحصیلی لازمه که ابتدا در خصوص تحصیل در مقطع دکترا در کشور آلمان اطلاعات به‌دست بیارین تا بتونین با آگاهی بیشتری در این مسیر قدم بردارین. از این رو ما قصد داریم در این مطلب به ارائه توضیحات مفید در مورد موضوع‌های مهم مهاجرت تحصیلی در مقطع دکترا در آلمان بپردازیم، بنابراین تا انتهای مطلب همراه کاکتوس ویزا باشین.
چرا تحصیل دکترا در آلمان؟
اما به‌راستی چه دلیل‌های کشور آلمان و به یک مقصد تحصیلی محبوب برای دانشجویان بین‌الملل تبدیل میکنه؟ با کسب فرصت تحصیل در دوره‌های آموزشی دانشگاه‌های آلمان در مقطع دکترا میتونین با تمرکز کافی روی اهدافتون، به موقعیت‌های عالی تحصیلی و کاری در آینده دسترسی پیدا کنین. در این بخش پنج دلیل بیان می‌کنیم که چرا برای تحصیل دکترا باید به کشور آلمان مهاجرت کرد.
- ارائه برترین دوره‌های آموزشی: اگر قصد دارین در آینده موقعیت عالی از نظر کاری و تحصیلی در اختیار داشته باشین، میتونین با تحصیل در دانشگاه‌های آلمان به این موقعیت دست پیدا کنین. مدارک تحصیلی دانشگاه‌های این کشور در سراسر جهان شناخته شده است و میتونه روزمه خوبی براتون بشه.
- رویکرد تمرین محور دانشگاه‌های آلمان: تحصیل دکترا در آلمان این شرایط و در اختیارتون قرار میده که زودتر با دنیای کاری آشنا بشین، چرا که دوره‌های تحصیلی در دانشگاه‌های این کشور تمرکز بیشتری بر دروس عملی دارن.
- شهریه رایگان دانشگاه‌های آلمان: تقریبا 90 درصد دانشگاه‌های آلمان شهریه برای دانشجوها در نظر نمی‌گیرن و این برای دانشجویان خارجی یک مزیت عالی به‌حساب میاد، به‌طوری که می‌تونن هزینه‌ای که در اختیار دارن و به خرید لوازم مورد نیاز و زندگی در این کشور اختصاص بدن.
- دستیابی به موقعیت‌های عالی شغلی: در آلمان فرصت‌های شغلی فراوانی وجود داره، چون همان‌طور که اطلاع دارین نرخ بیکاری در این کشور بسیار پایینه.
- امکان تحصیل به زبان انگلیسی: بهتره این تصور و نداشته باشین که تنها برای کسب فرصت تحصیلی در دانشگاه‌های آلمان باید به زبان آلمانی تسلط داشته باشین، البته تسلط به این زبان میتونه بخش زیادی از سختی‌های مهاجرت به این کشور و کاهش بده، اما به‌هر حال دروس زیادی برای مقطع دکترا به زبان انگلیسی ارائه میشه.
- امکان اخذ اقامت دائم: بعد از اتمام تحصیل دکترا در آلمان میتونین 18 ماه دنبال کار باشین و بعد از پیدا کردن کار ویزای کاری دریافت کنین. در نهایت با کار کردن به ازای تعداد سال مشخص میتونین اقامت دائم دریافت کنین.
- محیطی امن و آزاد: فرقی نمی‌کنه در یکی از شهرهای بزرگ آلمان زندگی کنین یا در شهرهای کوچک، در نهایت میتونین آزاد باشین و در هر جایی احساس امنیت داشته باشین. با تحصیل در کشور آلمان میتونین بدون نگرانی از آینده فقط روی اهدافتون تمرکز کنین.
تحصیل مقطع دکتری در آلمان
مقطع دکترا در آلمان مثل ایران تقریبا بالاترین سطح از تحصیلات آکادمیک به‌شمار میره و دانشجو بعد از اخذ پذیرش از دانشگاه مدنظر خود بعد از ورود به آلمان باید روی پروژه تحقیقاتی کار کنه. این پروژه در بعضی از موارد توسط خود دانشجو تعریف میشه و گاهی باید طبق پروپوزالی که از قبل برای او نوشته شده، عمل کنه.
از طرفی مدرک دکترای آلمان مورد تایید کشورهای دیگه است و دانشجویان حین تحصیل در مقطع دکترا در آلمان حقوق نیز دریافت می‌کنن. در دانشگاه‌های آلمان دو نوع دکترا وجود داره که در ادامه بیان می‌کنیم:
- تحقیق فردی (Individual researcher): در این پروژه یک نفر روی یک پروژه خاص کار میکنه. حالا میتونه این پروژه تحقیقاتی و خودش تعریف کنه یا پروژه‌ای وجود داره که برای اون اپلای کنه. در واقع محبوب‌ترین نوع دکترا همین مورد است، اما به‌طور معمول پیدا کردن فاند برای این نوع کمتر پیش میاد.
- تحقیق سازمان‌بندی شده (Structured doctoral): در این حالت، پروپوزال پروژه توسط پروفسور یا سوپروایزر به درخواست شرکت یا موسسه خاصی تعریف شده و حالا برای پیش بردن این پروژه در سایت‌هایی مثل Daad به دنبال یک یا چند دانشجوی دکترا هستن. معمولا این نوع از دوره دکترا 3 تا 4 سال طول میکشه و برای این سبک فاند وجود داره. تنها دقت داشته باشین که افرادی می‌تونن برای این مدل از دکترا درخواست ارسال کنن که پیشینه تحصیلی یکسانی با پوزیشن داشته باشن.
سال تحصیلی در آلمان معمولا از دو ترم زمستان و تابستان تشکیل شده و دوره تحصیل در مقطع دکترا 3 تا 5 سال زمان میبره. یک موضوع مهم دیگه که خوبه در این بخش از مطلب تحصیل دکترا در آلمان به اون بپردازیم، بحث حقوق دانشجویان دکترا در آلمان است.
بهتره بدونین که دانشجویان دکترا در آلمان حقوق دریافت می‌کنن. به‌طوری که در رشته‌های گروه مهندسی و ریاضی در سال اول دانشجو مبلغ 4000 یورو در ماه و در سال‌های بعدی این مبلغ به ماهی 4300 یورو افزایش پیدا میکنه. حقوق تعیین شده برای رشته‌های دیگر غیر از علوم مهندسی و ریاضی 50 تا 70 درصد مبلغ 4000 یورو در ماه است.
در واقع دانشجویان دکترا باید در هفته تقریبا 40 ساعت روی پروژه تحقیقاتی خود کار کنن و در سال 30 روز مرخصی دارن. البته غیر از این 40 ساعت می‌تونن در بیرون به کارهای دیگه‌ای بپردازن، البته اگر فرصت و وقت کافی در اختیار داشته باشن.
دانشگاه‌های برتر آلمان برای تحصیل در مقطع دکترا
برای پیدا کردن دانشگاه‌های عالی برای تحصیل دکترا در آلمان به مشکلی برنمی‌خورین، چرا که در این کشور دانشگاه‌های برتر زیادی وجود داره. در ادامه میتونین فهرست دانشگاه‌های برتر آلمان و به همراه رتبه‌بندی دانشگاه‌ها مشاهده کنین.
| نام دانشگاه | رتبه‌بندی THE 2022 | رتبه‌بندی QS 2022 |
| LMU مونیخ | 32 | 64 |
| دانشگاه فنی مونیخ | 38 | 50 |
| دانشگاه هایدلبرگ | 42 | 63 |
| دانشگاه شاریته برلین | 73 | – |
| دانشگاه هامبولت برلین | 74 | 128 |
| دانشگاه توبینگن | 78 | 177 |
| دانشگاه فرای برلین | 83 | 127 |
| دانشگاه فرایبورگ | 108 | 172 |
| دانشگاه RWTH آخن | 108 | 165 |
| دانشگاه بن | 112 | 226 |
| دانشگاه گوتینگن | 119 | 204 |
| دانشگاه هامبورگ | 132 | 214 |
| دانشگاه فنی برلین | 139 | 159 |
برای این که بتونین فرصت تحصیل دکترا در آلمان و به دست بیارین، لازمه که برای دانشگاه‌های که با سطح رزومه شما مطابقت دارن درخواست ارسال کنین، در غیر این صورت بعد از مدتی با گرفتن جواب منفی از پروفسورها و سوپروایزرها دلسرد میشین. به‌همین دلیل ما به شما توصیه می‌کنیم که از خدمات کاکتوس ویزا استفاده کنین، چرا که این تیم رزومه تحصیلی شما و بررسی میکنه و مطابق با آن بهترین پیشنهاد و در اختیارتون قرار میده.
شرایط تحصیل دکترا در آلمان
همان‌طور که دیدین در کشور آلمان دو نوع دکترا وجود داره و برای پیدا کردن پوزیشن دلخواه از دانشگاه‌های مدنظر خودتون میتونین از طریق وب سایت اصلی دانشگاه یا سایت‌هایی مثل https://www.daad.de/de/ کمک بگیرین. به‌طور کلی برای مدارک تحصیلی مورد نیاز برای اپلای دکترا در آلمان موارد بسیار مشخصی وجود نداره، چون برای هر پوزیشن مدارک خاصی لازمه، اما از جمله مدارک مشترک میشه به موارد زیر اشاره کرد:
- مدرک تحصیلی ارشد به همراه ریزنمرات
- مدرک تحصیلی لیسانس به همراه ریزنمرات
- مدرک دیپلم و پیش دانشگاهی
- مدرک زبان
- مقاله
- رزومه
- انگیزه‌نامه
بهتره بدونین که مدارک تحصیلی ارشد و لیسانس برای اپلای تحصیلی در مقطع آلمان باید به تاییدیه Zab برسه. در سایت https://www.kmk.org/ نام تمام دانشگاه‌ها و موسسات در سراسر دنیا وجود داره و در این سایت دانشگاه‌ها، طبق سیستم آموزشی آلمان رتبه‌بندی شدند، اگر روبروی نام دانشگاه شما علامت H+ قرار داره، یعنی مورد تایید سیستم آموزشی آلمانه و در صورت قرارگیری علامت H- و H/+H- باید مدارک تحصیلی و برای زاب بفرستین و بعد از مورد تایید قرار گرفتن برای تحصیل دکترا در آلمان اقدام کنین.
از طرفی دقت داشته باشین که پروسه اپلای تحصیلی دکترا در آلمان از طریق اونی اسیست نیست و باید از سایت اصلی هر دانشگاه اقدام کنین. به صورت خیلی کلی، ابتدا باید وب‌سایت‌های دانشگاه‌های آلمان و بررسی کنین و در گرایش مدنظر خودتون به دنبال پوزیشن دکترا بگردین.
در مرحله بعدی به استاد ایمیل می‌زنین و در ایمیل ابتدا در حد یک خط در مورد خودتون توضیح میدین و با بارگذاری رزومه، پروپوزال، مقاله و انگیزه‌نامه منتظر جواب پروفسور یا سوپروایزر می‌مونین. بعد از گرفتن پاسخ، بیشتر اساتید از شما میخان که در مصاحبه اسکایپ شرکت کنین تا میزان توانایی‌های شما و بررسی کنین. دقت داشته باشین جلسه اسکایپ برای جلب نظر استاد برای گرفتن پوزیشن و فاند بسیار تاثیرگذاره.
تحصیل رایگان به زبان انگلیسی در آلمان در مقطع دکترا
بهتره بدونین که تحصیل در مقطع دکترا در سراسر دنیا به زبان انگلیسی انجام میشه، در نتیجه شما میتونین در دانشگاه‌های آلمان بدون نیاز به ارائه مدرک زبان آلمانی به تحصیل مشغول بشین. البته مدرک زبان مورد نیاز به دوره‌ای که برای اون درخواست ارسال می‌کنین، خیلی بستگی داره.
از اون جایی که تدریس و برقراری ارتباط در محیط دانشگاه‌ها به همان زبانی انجام میشه که برای اون درخواست ارسال می‌کنین، لازمه که بتونین به زبان مدنظر ارتباط برقرار کنین و از پس کارهای برقراری ارتباط و فهم مطالب در دانشگاه بربیاین. برخی از اساتید برای بعضی از رشته‌های ارائه مدرک زبان و الزامی میدونن.
اما بهتره بدونین که گاهی اساتید از دانشجوی خودشون مدرک زبان نمیخان، اونم وقتیه که میبینن دانشجو در جلسه مصاحبه اسکایپ به‌خوبی به زبان تسلط داره، در نتیجه دیگه نیازی به مدرک زبان نیست، به‌همین دلیل تاکید کردیم که آمادگی برای اسکایپ بسیار مهمه. البته دقت داشته باشین که این امکان بیشتر برای دانشجویان متقاضی تحصیل دکترا در آلمان وجود داره و برای متقاضیان تحصیل کارشناسی ارشد در آلمان و تحصیل لیسانس در آلمان شرایط کاملا فرق میکنه.
شرایط بورسیه تحصیلی دکترا در آلمان
همون‌طور که گفتیم تقریبا 90 درصد از دانشگاه‌های آلمان برای دانشجویان بین‌الملل شهریه‌ای در نظر نمی‌گیرن، اما در این بین طبیعتا دانشگاه‌های خصوصی وجود داره که باید برای تحصیل در این سبک از دانشگاه‌ها هزینه پرداخت کنین. البته بهتره بدونین که در هر ترم تحصیلی موظف هستین مبلغی بسیار کم پرداخت کنین که این مبلغ برای استفاده از خدمات دانشگاه مثل سیستم حمل‌ونقل، کارهای اداری، استفاده از امکانات ورزشی، سالن غذاخوری و مواردی از این قبیل است.
حالا فکر کنین که تقریبا بدون پرداخت هیچ شهریه‌ای در دانشگاه‌های دولتی آلمان در مقطع دکترا در حال تحصیل هستین و در حین تحصیلی حقوق دریافت می‌کنین. بدون شک این فرصتی بی‌نظیره که میتونه شرایط ایده‌آلی و براتون به‌وجود بیاره.
در واقع بودجه تحصیلی که برای دانشجویان متقاضی تحصیل دکترا در آلمان در نظر گرفته شده بسیار متغیره و اغلب برای دانشجویان این مقطع بورسیه و کمک هزینه‌های تحصیلی وجود داره. البته تمام کشورها برای متقاضیان تحصیل در مقطع دکترا کمک‌های مالی فراوانی در نظر می‌گیرن، اما کشور آلمان به این مساله جدی‌تر می‌پردازه تا دانشجو دغدغه‌ای از بابت شرایط مالی نداشته باشه و تنها روی تحصیل تمرکز کنه.
هزینه زندگی دانشجویی در آلمان
همون‌طور که می‌دونین برای تحصیل دکترا در آلمان لازم نیست برای دانشگاه شهریه پرداخت کنین، درسته که تحصیل بدون نیاز به پرداخت شهریه دانشگاه میتونه بخش زیادی از فشار مالی و کاهش بده، اما به هر حال هزینه‌های زندگی وجود داره.
خوشبختانه آلمان خیلی کشور گرونی برای زندگی دانشجویی نیست و اگر بتونین طبق برنامه‌ریزی عمل کنین و مدیریت هزینه‌های خودتون و انجام بدین، در پایان هر ماه میتونین حتی مبلغی و پس‌انداز کنین. در حالت کلی میشه که گفت که هزینه‌های زندگی دانشجویی در آلمان تحت تاثیر سبک زندگی شما و محلی است که برای اقامت در نظر می‌گیرین. طبیعتا در شهرهای بزرگ‌تر هزینه اجاره مسکن، لوازم خوراکی و حتی پوشاک بالاتره و اگر فردی هستین که تصمیم دارین در این شهرها زندگی کنین باید هزینه بیشتری و هر ماه برای زندگی در آلمان کنار بزارین.
در واقع میشه گفت که با انتخاب مکانی مناسب در سال‌های اول ورود به آلمان میتونین در هزینه‌های صرفه‌جویی کنین و در سال‌های بعدی با اتمام تحصیل و پیدا کردن کار مناسب به شهرهای بزرگ‌تر نقل مکان کنین. برای یک دانشجوی بین‌الملل در حالت کلی در مبحث هزینه‌های زندگی حول سه مورد هزینه اجاره مسکن، خورد و خوراک و مسافرت میگرده و اگر بتونین این سه مورد و مدیریت کنین، راحت‌تر از پس زندگی در آلمان برمیاین.
در حالت کلی بهتره بدونین که جنوب آلمان گرون‌ترین منطقه برای زندگی در آلمان به‌حساب میاد. در واقع برای زندگی در شهرهای مونیخ و اشتوتگارت باید هزینه بالایی و در نظر بگیرین. برای مثال، اجاره آپارتمان با یک خواب در شهر اشتوتگارت تقریبا 846 یورو هزینه داره، در حالی که هزینه اجاره همین آپارتمان در یکی از شهرهای شمالی آلمان مثل برمن 560 یورو است. برای مثال لایپزیش یکی از شهرهای مقرون‌به‌صرفه برای زندگی دانشجویی در آلمان است، به‌طوری که اجاره مسکن در این شهر تقریبا 40 درصد ارزان‌تر از اشتوتگارت است.
سخن نهایی
همان‌طور که گفتیم، مقطع تحصیلی دکترا در آلمان مثل ایران بالاترین سطح از تحصیلات در یک رشته تحصیلی خاص به‌شمار میره و در واقع صلاحیت علمی دانشجو و در رشته مدنظر به اثبات میرسونه. با کسب مدرک تحصیلی دکتری از دانشگاه‌های آلمان میتونین به رویای دستیابی به باکیفیت‌ترین سیستم آموزشی و همچنین کار در شرکت‌های برتر دنیا جامه عمل بپوشونین و آینده متفاوتی داشته باشین.
بنابراین سعی کنین برای اخذ فرصت تحصیلی در دوره دکترا مدنظر خود از کشور آلمان وقت بزارین و طبق برنامه‌ریزی پروسه اپلای دکترا آلمان و طی کنین، چون بدون شک برنامه‌ریزی برای اپلای تحصیلی اصلی‌ترین بخش از مسیر اپلای و تشکیل میده.
برای طی کردن مسیر صحیح اپلای تحصیلی، کمک گرفتن از افرادی که خودشون یک بار این مسیر و طی کردن، بهترین کار ممکنه، به‌همین دلیل توصیه می‌کنیم که از خدمات کاکتوس ویزا کمک بگیرین. چون این تیم در تمام گام‌های پروسه اپلای تحصیلی به کشور آلمان همراه شما است تا بهترین شرایط و براتون رقم بزنه.
